Vandaag voor de zoveelste keer in het nieuws - maar nu écht - is de mislukking van het ICT-systeem BVH van de landelijke politie. Ondanks een waarschuwend rapport dat er allang lag en uitgekeerde topsalarissen aan ingehuurde ICT'ers is er dan toch eindelijk het oordeel: mislukt, stoppen. Dit is slechts één voorbeeld uit de vele nieuwsberichten waarin de enorm hoge kosten van overheids-ICT aan de kaak worden gesteld.
Eén Vandaag en via hen Computable wisten de hand te leggen op een onafhankelijk kwaliteitsrapport uit 2008, geschreven door de Software Improvement Group. Hieruit blijkt dat bij de politie reeds in 2008 bekend was dat o.a. een rol speelden: een grote complexiteit (koppelen van meerdere oudere systemen), een matige architectuur voor iets dergelijks, gebruik van meerdere technologieën naast elkaar - en te weinig testwerk. Ofwel: zeer grote risico's.
Vanochtend op Radio 1 werd een kosteninschatting gemaakt van BVH: misschien wel een half miljard euro. Jeanine Hennis-Plasschaert van de VVD meldde dat doorgaan duurder is dan stoppen, dus... Weg belastinggeld? Even verder gezocht: begin 2010 schreef Webwereld al dat de ICT-afdeling van de politie onder curatele was gesteld. Onder andere voor het (kennelijk ook falende) communicatiesysteem C2000én BVH huurde de ICT-afdeling van de politie externe ICT'ers in met een gemiddeld inkomen van ruim boven de Balkenende-norm. Enkelen verdienden zelfs rond de twee keer premierssalaris. Zij zijn er in financiële zin vast niet 'minder' van geworden.
Bovendien, misschien is er van deze 'mislukking' wel geleerd - alhoewel dat eerder had gekund. ICT-hoogleraar Chris Verhoef onderzocht enkele jaren geleden namelijk al het verband tussen ICT-projectgrootte en faalkans. Die faalkans blijkt flink omhoog te gaan bij toenemende grootte/complexiteit. Onlangs benadrukte Verhoef de bevindingen nog eens in zijn knipselkrant. De samenvoeging van oude systemen tot één groot, complex 'supersysteem' levert dus een kansrijke kandidaat om te falen - wat genoemd SIG-rapport eigenlijk al voorspelde en nu inderdaad is gebeurd.
Een trend vanaf ca 2007 die we (naast schaalvergroting en centralisering) bij de meeste ministeries zien is de volgende: bezuinigingen op mensen, maar niet op financiën. Die volgden overigens later, heel voorspelbaar, wel weer. Wat is ongeveer het mechanisme? Het beleid blijft grotendeels, bijvoorbeeld omdat het uit Brussel komt. Ofwel, het werk blijft - dat met minder mensen uitgevoerd moet worden. Het wordt dus uitbesteed. Kennis en ervaring worden overgedragen - wat flink extra tijd en geld kost uiteraard - aan partijen met een winstoogmerk. Het verwachte resultaat is dus: er is meer geld nodig (zéker in de overgangsfase, hoe lang die ook moge duren) in een situatie met minder ambtenaren. De belastingbetaler is duurder uit.
Bij een ander rijksministerie werd de ICT-directeur daarvan, bij aankondiging van deze 'FTE-bezuinigingen', gevraagd naar dit mechanisme en wat zijn verwachting was. Zijn 'voorzichtige', maar duidelijke reactie: "Het kan, dat we duurder worden - maar op dit niveau (hoge ambtenarij, politiek, -red.) worden irrationele beslissingen gemaakt". Juist.
Wat kunnen onze politici hiervan leren, afgezien van de irrationaliteit? Houd het eenvoudig en overzichtelijk. Geen kolossen van complexe ICT-systemen, want dat gaat je (ons) kosten. Daarbij: verklein éérst beleid, dán pas het aantal medewerkers - 'op straffe van' dure uitbestedingen, waarbij de belastingbetaler bij een kleinere overheid nota bene duurder uit is. Op de risico's van schaalvergroting, verhoogde complexiteit en centralisatie werd trouwens meer in z'n algemeenheid in de jaren '70 al door de befaamde econoom Fritz Schumacher gewezen. Daarnaast: er zijn mensen die wel degelijk goed verdienen aan deze projecten. Misschien is het te rechtvaardigen om met twee ton naar huis te gaan bij een 'schadepost' van een half miljard. Toegegeven, op de totale projectkosten is dat weinig. Maar zo niet: misschien moet er iets aan gedaan worden.
De wat gemene vraag is - zeker aan het huidige kabinet - wiens belangen het liefst worden behartigd: die van de belastingbetaler of van het bedrijfsleven. Het gevoel ontstaat, door genoemde constateringen (voortgaande centralisaties, schaalvergrotingen, uitbestedingen), dat de voorkeur wordt gegeven aan de laatste. Bewust of onbewust?
Eén Vandaag en via hen Computable wisten de hand te leggen op een onafhankelijk kwaliteitsrapport uit 2008, geschreven door de Software Improvement Group. Hieruit blijkt dat bij de politie reeds in 2008 bekend was dat o.a. een rol speelden: een grote complexiteit (koppelen van meerdere oudere systemen), een matige architectuur voor iets dergelijks, gebruik van meerdere technologieën naast elkaar - en te weinig testwerk. Ofwel: zeer grote risico's.
Vanochtend op Radio 1 werd een kosteninschatting gemaakt van BVH: misschien wel een half miljard euro. Jeanine Hennis-Plasschaert van de VVD meldde dat doorgaan duurder is dan stoppen, dus... Weg belastinggeld? Even verder gezocht: begin 2010 schreef Webwereld al dat de ICT-afdeling van de politie onder curatele was gesteld. Onder andere voor het (kennelijk ook falende) communicatiesysteem C2000én BVH huurde de ICT-afdeling van de politie externe ICT'ers in met een gemiddeld inkomen van ruim boven de Balkenende-norm. Enkelen verdienden zelfs rond de twee keer premierssalaris. Zij zijn er in financiële zin vast niet 'minder' van geworden.
Bovendien, misschien is er van deze 'mislukking' wel geleerd - alhoewel dat eerder had gekund. ICT-hoogleraar Chris Verhoef onderzocht enkele jaren geleden namelijk al het verband tussen ICT-projectgrootte en faalkans. Die faalkans blijkt flink omhoog te gaan bij toenemende grootte/complexiteit. Onlangs benadrukte Verhoef de bevindingen nog eens in zijn knipselkrant. De samenvoeging van oude systemen tot één groot, complex 'supersysteem' levert dus een kansrijke kandidaat om te falen - wat genoemd SIG-rapport eigenlijk al voorspelde en nu inderdaad is gebeurd.
Een trend vanaf ca 2007 die we (naast schaalvergroting en centralisering) bij de meeste ministeries zien is de volgende: bezuinigingen op mensen, maar niet op financiën. Die volgden overigens later, heel voorspelbaar, wel weer. Wat is ongeveer het mechanisme? Het beleid blijft grotendeels, bijvoorbeeld omdat het uit Brussel komt. Ofwel, het werk blijft - dat met minder mensen uitgevoerd moet worden. Het wordt dus uitbesteed. Kennis en ervaring worden overgedragen - wat flink extra tijd en geld kost uiteraard - aan partijen met een winstoogmerk. Het verwachte resultaat is dus: er is meer geld nodig (zéker in de overgangsfase, hoe lang die ook moge duren) in een situatie met minder ambtenaren. De belastingbetaler is duurder uit.
Bij een ander rijksministerie werd de ICT-directeur daarvan, bij aankondiging van deze 'FTE-bezuinigingen', gevraagd naar dit mechanisme en wat zijn verwachting was. Zijn 'voorzichtige', maar duidelijke reactie: "Het kan, dat we duurder worden - maar op dit niveau (hoge ambtenarij, politiek, -red.) worden irrationele beslissingen gemaakt". Juist.
Wat kunnen onze politici hiervan leren, afgezien van de irrationaliteit? Houd het eenvoudig en overzichtelijk. Geen kolossen van complexe ICT-systemen, want dat gaat je (ons) kosten. Daarbij: verklein éérst beleid, dán pas het aantal medewerkers - 'op straffe van' dure uitbestedingen, waarbij de belastingbetaler bij een kleinere overheid nota bene duurder uit is. Op de risico's van schaalvergroting, verhoogde complexiteit en centralisatie werd trouwens meer in z'n algemeenheid in de jaren '70 al door de befaamde econoom Fritz Schumacher gewezen. Daarnaast: er zijn mensen die wel degelijk goed verdienen aan deze projecten. Misschien is het te rechtvaardigen om met twee ton naar huis te gaan bij een 'schadepost' van een half miljard. Toegegeven, op de totale projectkosten is dat weinig. Maar zo niet: misschien moet er iets aan gedaan worden.
De wat gemene vraag is - zeker aan het huidige kabinet - wiens belangen het liefst worden behartigd: die van de belastingbetaler of van het bedrijfsleven. Het gevoel ontstaat, door genoemde constateringen (voortgaande centralisaties, schaalvergrotingen, uitbestedingen), dat de voorkeur wordt gegeven aan de laatste. Bewust of onbewust?